• Een belangrijk systeem van stromingen in de Atlantische Oceaan gaat ergens tussen 2025 en 2095 “vrijwel zeker” stilvallen, blijkt uit nieuw onderzoek.
  • Dat zal leiden tot veranderingen in weerpatronen die “iedereen op deze planeet” zullen raken, zegt een expert tegen CNN.
  • De mogelijke gevolgen zijn onder meer permanente droogte in West-Afrika en extreme winters in West-Europa.
  • Lees ook: Gemiddelde temperatuur aarde op record: dit zijn de 5 warmste plekken aller tijden per continent

Een cruciaal systeem van oceaanstromingen zal de komende decennia waarschijnlijk stilvallen en dat kan volgens wetenschappers desastreuze gevolgen hebben voor het wereldwijde klimaat. 

Dit systeem — de Atlantic Meridional Overturning Current (AMOC) — is de afgelopen jaren nauwlettend in de gaten gehouden door Deense onderzoekers. In 2019 voorspelde het klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties dat het systeem ergens na het jaar 2100 stil zou komen te vallen.

Maar wetenschappers zeggen nu dat het systeem “vrijwel zeker” ergens tussen 2025 en 2095 stil komt te vallen. Hoogstwaarschijnlijk tussen 2039 en 2070, blijkt uit nieuw onderzoek.

“Het is echt angstaanjagend”, zegt de Deense medeauteur en hoogleraar klimaatfysica Peter Ditlevsen tegen de Amerikaanse tv-zender CNN.

Onderdeel van het systeem is de Warme Golfstroom die ervoor zorgt dat de temperatuur in de Atlantische Oceaan relatief hoog is. "De stroming gedraagt zich als een slingerende rivier met draaikolken en opwellende en zinkende bellen van koud en warm water. De Golfstroom begint in de Golf van Mexico (vandaar de naam) en brengt warm water naar het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan. Omdat het water daar relatief zout is kan het na afkoeling naar beneden zinken, waarna het in zuidelijke richting terugstroomt", schrijft het KNMI.

Als de Warme Golfstroom minder ver in het noordelijke deel van de Atlantische oceaan doordringt, kan dat grote gevolgen hebben voor West-Europa, en dus ook voor Nederland. Het kan er bijvoorbeeld toe leiden dat de opwarming van de aarde in ons deel van de wereld minder groot is dan elders. Zeker is dit echter niet, volgens het KNMI. "Volgens andere scenario's kan de luchtstroming boven Europa zodanig gaan veranderen dat de warmte ons vanuit een andere hoek kan bereiken." 

'Gevolgen zullen iedereen op deze planeet raken'

Het stilvallen van het AMOC-systeem kan onder meer leiden tot permanente droogte in West-Afrika, extreme winters in West-Europa en verstoorde moessonpatronen in India, Zuid-Amerika en West-Afrika, schreef CNN in 2021. Ook kan het stilvallen leiden tot een snelle stijging van de zeespiegel wereldwijd.

Voorzitter Peter de Menocal van The Woods Hole Oceanographic Institution zegt tegen CNN dat het stilvallen van het systeem "iedereen op deze planeet zal raken".

De auteurs van het onderzoek komen met aanbevelingen om de gevolgen van de ineenstorting van het systeem te mitigeren, waaronder onmiddellijke maatregelen om de verdere opwarming van de aarde te voorkomen. 

Meer over klimaatverandering? Lees ook deze stukken eens: